Chicago Tribune'ün İzmir'e özel olarak
göndermiş olduğu muhabiri John Clayton, İzmir'de Mustafa Kemal Paşa
hazretleriyle aşağıdaki mülâkıt yapmıştır:
*
Mustafa Kemal Paşa'nın yüz hatlarından
yaşını tahmin etmek müşküldür. Otuz yaşında, kırk yaşında tahmin edilebilir.
Kumral saçlı, mavi gözlü, orta boyludur. Hal va tavrı nazik, şahsiyeti mültefik
ve caziptir. Büyük askeri kumandanlar tipine benzemez. Zevkinde, itiyadatında
sadelik vardır.
Bugün kendisini ziyarete gittiğim zaman
kartımı yaverine verdim.
''Paşa Hazretleri birkaç dakika meşguldür.
Şimdi sizi kabul edecekti'' dedi. Yaver yanımdan ayrılarak gelişimi paşaya haber
verdi. Dönüşünden sonra beş dakika kadar bekledim. Nihayet Milli Ordular
Başkumandanı bizzat odaya girdi. Teklifsiz ve tekellüfsüz oturdu.
Kemal Paşa ordunun zaferlerinden, Türklerin
ulusal isteklerinden garp devletleriyle yakında bir konferansta toplanmak
isteğinde bulunduğundan söz açarak dedi ki:
''- Muzafferiyetlerimiz bizim taleplerimizi
değiştirmemiştir. Evvelce istediğimiz şeylerden ne daha ziyade, ne daha az şey
talep ediyoruz. Misak-ı Millimizde sebat ediyoruz.''
- Müttefiklerle müzakereye hazır
mısınız?
''- Onlarla bir arada toplanıp müzakere
etmeye ötedenberi âmade (hazır) bulunuyoruz. Misak-ı Milli'nin muhteviyatı bir
sayfadan daha az yer tutuyor. Bütün Türk arazisinde hakiki istiklâl istiyoruz.
Bizim için artık kapitülasyonlar mevcut değildir. İstanbul'u, Edirne'yi ve
Trakya'nın ekseriyeti Türk olan kısmını istiyoruz.''
- İstanbul'da iken beş sene için adli
kapitülasyonların bırakılmasına razı olduğunuzu işitmiştim.
''- Kapitülasyonların hiçbir kısmına
istisnayı kabul etmiyoruz. Adli, mali veya askeri kapitülasyonların hiçbirini
tanımıyoruz.''
- Bahis, ordunun İzmir'e girişinden beri
Türk askerinin ve sivillerinin harekâtına intikal etti.
''- Görüyorsunuz ki İzmir'de hiçbir katliam
vâki olmadı. Münferit yağma ve katil vukuatını menetmek gayri kabildir. Bir ordu
450 kilometre yol yürüdükten sonra bir şehre girer, sonra geçtiği yerlerde kendi
evlerinin yakıldığını, yağmaya uğradığını, akrabasının öldürüldüğünü gözleriyle
görürse böyle bir askeri zaptetmek müşküldür. Maamafih intizamın ihlâl
edilmediğini görüyorsunuz. Biz intikam ve mukabelei bilmisil fikrinde değiliz.
Buraya eski hesapları araştırmaya gelmedik. Bizim için mazi
gömülmüştür.''
JOHN CLAYTON
(İkdam'dan, 20 Eylül 1922)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder