İngilizler 1914 yılı Aralık
ayında Türk dostu saydıkları Hidiv Abbas Hilmi Paşa'yı yönetimden
uzaklaştırarak, Mısır ve Süveyş Kanalı'na tamamen egemen oldular. Bahriye
Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa'nın, 14 Ocak 1915'te 14.000 deveyle iki
koldan Süveyş Kanalı'na yaptığı harekat (1.Kanal Savaşı) başarılı olamadı. 4
Şubat 1915'te Birüsseba-Gazze'ye geri dönüldü.
1916 yılında Süveyş Kanalı'nı
almak için 2. Kanal Harekatı yapılırken, Mekke Şerifi Hüseyin İngilizlerin
kışkırtmasıyla Osmanlı Devletine karşı ayaklandı. Ayaklanmanın bastırılması için
4. Ordu'dan bir kısım birlikler Hicaz'a gönderildi. Ordunun geri kalan kısmıysa,
Gazze-Şeria-Birüsseba hattında savunmaya çekildi. 1917 baharında İngilizler,
Gazze'ye saldırdı.
1. ve 2. Gazze Savaşları yapıldı. İngilizler Türklerin
kahramanca savunması karşısında çekilmek zorunda kaldılar. Takviyelerini
artırmaya başlayan İngilizlerin Filistin Cephesinde toplanmaları üzerine, Cemal
Paşa'nın uyarısıyla Yıldırım Ordularının Irak cephesinde kullanılmasından
vazgeçilerek Filistin ve Suriye'de kullanılması kararlaştırıldı.
Aynı yıl 7.
Ordu Komutanlığına atanan Mustafa Kemal Paşa, Yıldırım Ordular Komutanı General
Falkenhayn ile anlaşamadı. Harbin yönetimini tenkit eden iki rapor yazarak 6
Ekim 1917'de komutanlıktan istifa etti. Savaş hazırlıklarını tamamlayan
İngilizler, 24 Ekim 1917'de 138.000 askerle taarruza başladılar. Birüsseba-Gazze
Savaşı'nı kazandılar. 9 Kasım 1917'de Kudüs düştü.
General Allenby
komutasındaki İngiliz kuvvetlerinin Mart 1918 başı ile 18 Mayıs arasındaki
Telazur, 1. ve 2. Salt-Amman taarruzları başarıyla durduruldu. 1918 yılında
Falkenhayn'ın yerine Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığı'na General Liman von
Sanders atandı. 7. Ordu Komutanlığına Mustafa Kemal Paşa yeniden döndü.
Yığınaklarını artıran ve mevcudu 460.000'e yükselen İngiliz ordusunun 19 Eylül
1918'de Filistin'de başlattığı taarruz hızla gelişti ve Filistin tamamen
İngilizlerin eline geçti.
Yıldırım Ordular Komutanı, Halep'te savunma
düzeni kurma görevini Mustafa Kemal Paşa'ya bırakıp, Adana'ya gitti. Mustafa
Kemal bir yandan İngilizlerle, diğer yandan Arap silahlı çeteleriyle mücadele
etmek zorunda kaldı. Halep'in kuzeyinde bir savunma hattı kurup İngilizler'i
durdurmayı başardı. 31 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'nden bir gün sonra
Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığı'na atandı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder